Dzieje Uniwersytetu > Doktorzy Honoris Causa > Giedroyc
Doktorzy Honoris Causa
Jerzy Giedroyc
(1906-2000)
prawnik, historyk, publicysta, twórca i redaktor naczelny paryskiej "Kultury"
8 kwietnia 1998 – uchwała Senatu UWr
18 maja 1998 – uroczysta promocja odbyła się w Stacji Naukowej PAN w Paryżu
promotor: prof. Karol Jonca
Jerzy Giedroyc urodził się 27 lipca 1906 r. w Mińsku Litewskim (zmarł 14 września 2000 r. w Maisons-Laffitte pod Paryżem). Studiował prawo (1924-1929) i historię (1930-1931) na Uniwersytecie Warszawskim. Podczas studiów działał w rożnych organizacjach studenckich, m.in. Korporacji Patria, Kole Międzykorporacyjnym, Myśli Mocarstwowej, Polskim Związku Młodzieży Akademickiej, Polskim Związku Akademickim. W latach 1929-1935 był referentem prasowym i parlamentarnym w Ministerstwie Rolnictwa, a w latach 1935-1939 naczelnikiem wydziału prezydialnego w Ministerstwie Przemysłu i Handlu. Redaktor "Dnia Akademickiego" i dwutygodnika "Bunt Młodych" przekształconego (1936) w tygodnik "Polityka" (1930–1939). Po wybuchu II wojny światowej przedostał się do Rumunii. Był sekretarzem ambasadora polskiego w Rumunii (1939-1940), kierownikiem wydziału polskiego przy poselstwie chilijskim w Bukareszcie (1940), współpracownikiem poselstwa angielskiego, zajmującego się sprawami polskimi w Rumunii (1941). Jako żołnierz Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich uczestniczył w kampanii libijskiej i w bitwie o Tobruk. Kierował działem prasy wojskowej i wydawnictw w wydziale kultury, prasy i propagandy II Korpusu Polskiego (1942-1944) oraz pracował w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernej w Gallipoli (1944-1945).
Po zakończeniu działań wojennych był dyrektorem Departamentu Europejskiego w Ministerstwie Informacji Rządu RP w Londynie (1945). Następnie wyjechał do Rzymu, gdzie w 1946 roku założył Instytut Literacki i rozpoczął wydawanie miesięcznika "Kultura" (od 1974). Pod koniec roku 1947 przeniósł Instytut z Rzymu do Maisons-Laffitte pod Paryżem i rozwinął rozległą działalność wydawniczą, współpracując z wybitnymi polskimi publicystami i pisarzami emigracyjnymi, m.in. Józefem Czapskim, Jerzym Stempowskim, Konstantym A. Jeleńskim, Juliuszem Mieroszewskim, Czesławem Miłoszem, Witoldem Gombrowiczem, Gustawem Herling-Grudzińskim. W 1953 zainicjował wydawanie serii "Biblioteka Kultury" obejmującą dzieła literackie i książki o charakterze politycznym i pamiętnikarskim, a w 1962 r. rozpoczął wydawanie półrocznika (od 1973 kwartalnika) "Zeszyty Historyczne", poświęconego różnym zagadnieniom z zakresu najnowszej historii Polski i krajów środkowoeuropejskich. Działał również w wydawnictwach emigracyjnych rosyjskich i ukraińskich, m.in. współredagował pismo rosyjskich dysydentów "Kontynent" oraz ukraiński kwartalnik "Widnowa".
Członek honorowy Polskiego Towarzystwa Historycznego, honorowy obywatel Litwy (1997), laureat wielu nagród, m.in. polskiego PEN Clubu (1989), im. św. Brata Alberta (1993), tygodnika "Polityka" (1995) oraz Złotego Berła Fundacji Kultury Polskiej (1999).
Jerzy Giedroyc uczestniczył w wielu akcjach podejmowanych na zachodzie na rzecz wolności kultury. Za swoją najważniejszą misję uważał pogłębienie wszechstronnych więzi ze swoją Ojczyzną. Starał się o to, by publikacje Instytutu Literackiego w jak największej liczbie docierały do Polski, organizował pomoc dla osób represjonowanych, inspirował programy i działania opozycji. W 1981 r. przekazał prawa wydawnicze i autorskie Instytutu Niezależnej Oficynie Wydawniczej w Warszawie, co przyczyniło się do rozwoju ruchu wydawniczego poza cenzurą. Był jednym z głównych inicjatorów utworzenia Funduszu Pomocy Niezależnej Literaturze i Kulturze Polskiej.