Gemmy

W zbiorach Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego znajduje się zespół odlewów gemm antycznych, będący częścią większej XIX-wiecznej daktylioteki.
Takie kolekcje kopii, wykonane w masie szklanej lub gipsowej, a czasami w formie odcisków lakowych; nierzadko umieszczone w ozdobnych kasetach i skrzynkach były przejawem niezwykłego rozkwitu zainteresowania starożytnością, który datuje się od wieku XVIII.
Zainteresowanie to objawiało się m.in. w kolekcjonowaniu zabytków antycznych, a jednymi z łatwiej dostępnych dzieł sztuki antycznej były gemmy - miniaturowe reliefy wklęsłe (intaglio) lub wypukłe (kamea) wykonane w małym kawałku kamienia szlachetnego lub półszlachetnego, zwykle o kształcie owalnej płytki. Jednak oryginalne zabytki były rzadkie i bardzo drogie.

Popyt na gemmy w zasadniczy sposób wpłynął na rozkwit sztuki gliptycznej w XVIII w. Gliptycy tego okresu wykonywali z niezwykłym mistrzostwem wszelkiego rodzaju gemmy: kopie gemm antycznych, gemmy o tematyce starożytnej, dla których inspiracji szukano w literaturze antyku, także własne dzieła. Istniał jeszcze jeden aspekt wykorzystania gliptyki w czasach Grand Tour - częstych i długich podróży do Włoch, z których każdy jej uczestnik chciał mieć pamiątkę w przystępnej cenie. Gliptycy włoscy kopiowali w gemmach znane dzieła sztuki antycznej i nowożytnej znajdujące się w tamtejszych zbiorach, a następnie z tych gemm wykonywano odlewy, które układano w różnych zestawieniach.

XIX wieczny rozwój archeologii i kolekcjonerstwa,  przyczynił się do dalszej popularyzacji daktyliotek. W ich wyrób i opracowanie angażowali się nie tylko wybitni kolekcjonerzy, ale i pierwszorzędni badacze. Do najbardziej znanych należała licząca ok. 20 tysięcy obiektów kolekcja gemm barona Philippa von Stoscha (1691-1757), w której opracowanie zaangażował się niemiecki historyk sztuki, Johann Joachim Winckelmann (1717-1768). Zastosowana przez niego metodologia klasyfikacji gemm, rozwinięta przez kolejnych wytwórców kopii przyjęła się w układzie obiektów w daktyliotekach.

Wrocławskie odlewy gemm zostały wykonane ze specjalnej masy gipsowej, podobnej do tej jakiej używał Philipp Daniel Lippert (1702-1785) z Drezna, jeden z największych wytwórców, którego kopie wykonywane z mieszaniny alabastrowego proszku z mydłem kastylijskim, odznaczały się twardością i lekkim połyskiem; odlewy ujęte są w tekturowe, złocone na krawędzi opaski, na których naniesiono numery katalogowe. Jednak wykonanie samych kaset oraz naklejki na ich frontach świadczą, że wyrób wrocławski jest późniejszy i pochodzi z połowy XIX w. Wówczas badacze ponownie zainteresowali się zbiorem Stoscha, przechowywanym w Muzeum Pruskim w Berlinie, dokąd trafił zakupiony w 1764 r. od spadkobierców przez króla pruskiego Fryderyka Wielkiego.