Profesorowie po 1945 r.

Henryk Zieliński

(1920-1981)

Historyk.

Uczestnik kampanii wrześniowej (ranny w bitwie nad Bzurą). Po zwolnieniu z obozu jenieckiego przybywa do Krakowa gdzie na tajnych kompletach podejmuje studia historyczne. Absolwent UJ (1948).
Z Wrocławiem i Uniwersytetem związany od lutego 1949 - st. asystent w Instytucie Historii. Doktorat napisany pod kierunkiem K. Maleczyńskiego (1950). Od 1955 docent, w 1962 prof. nadzwyczajny, od 1971 prof. zwyczajny. W latach 1965–1966 dziekan Wydziału Filozoficzno-Historycznego. 1964-1969 kierował Katedrą Historii Polski i Powszechnej XIX i XX wieku, a w latach 1972–1981 Zakładem Historii Polski i Powszechnej XX wieku. 1970-1972 po wymuszonym opuszczeniu Wrocławia z powodu postawy podczas „wydarzeń marcowych” (jawnym sprzeciwie wobec odgórnie sterowanej nagonki antysemickiej) na czele Instytutu Historii UŚ (zarazem dziekan Wydziału Humanistycznego tej uczelni).

Zainteresowania naukowe: dzieje polityczne i społeczne II Rzeczypospolitej, problematyka śląska (wydawca m. in. źródeł do dziejów powstań śląskich), stosunki polsko–niemieckie, losy Polaków, którzy w wyniku decyzji wersalskich pozostali poza granicami II RP.
Inicjator badań nad problematyką polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku – rezultaty publikowano na łamach redagowanej przezeń serii wydawniczej pod takim właśnie tytułem. Autor blisko 200 pozycji (w tym 12 monografii oraz syntez – poczynając od autorskiego udziału w realizacji historii PAN po pionierską syntezę, ukazującą dzieje Polski w latach 1864-1939).
Członek dwustronnej polsko-niemieckiej komisji podręcznikowej (pod auspicjami UNESCO, lata 70.), należał do prezydium Społecznego Komitetu Odbudowy Panoramy Racławickiej.
Obok licznych nagród i odznaczeń lokalnych (wrocławskich i górnośląskich), resortowych, uczelnianych oraz naukowych otrzymał także odznaczenia państwowe, wśród nich Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1973) oraz Srebrny (1954) i Złoty (1966) Krzyż Zasługi.
Po powstaniu Solidarności, we wrześniu 1980, czynnie włączył się w uniwersytecki ruch związkowy.  Zginął w nocy z 5 na 6 marca 1981 w niewyjaśnionych do dzisiaj okolicznościach.