Multimedialna BAZA DANYCH

Kolekcje Uniwersyteckie > Zegary słoneczne > Kwadrant godzinny

Zegary słoneczne

Kwadrant godzinny

Północna Afryka, XVIII / XIXwiek

Wykonany z mosiądzu kwadrant godzinny i trygonometryczny o kształcie ćwiartki okręgu z naniesioną podziałką kątową, o promieniu ok. 21,5 cm i grubości ok. 4 - 4,5 mm, z zamocowanym doń uchwytem i pojedynczym oczkiem łańcucha do zwieszania instrumentu.
Na jednej stronie instrumentu - kwadrant godzinny z równomierną skalą deklinacji słonecznej, zaprojektowaną dla szerokości geograficznej północnej, około 34 stopni.
Na skali kwadranta godzinnego - krzywe wyznaczone dla różnych pór rytualnych modlitw muzułmańskich, m. in. modlitwy południowej Zuhr i popołudniowej Asr. I tak czas dla modlitwy popołudniowej Asr zostaje wyznaczy wtedy, kiedy długość cienia rzucanego przez obiekt równa jest wysokości obiektu powiększonej o długość cienia obiektu rzucanego w momencie południa.
Skala czasowa i długości ekliptyczne są opisana zachodnimi cyframi arabskimi.
Na drugiej stronie instrumentu - kwadrant trygonometryczny służący do określania wysokości kątowej obiektów na niebie oraz wartości funkcji trygonometrycznych tych kątów.
Kwadrant posiada dwa składane w celach transportu przezierniki, wpisane w podziałkę kwadrantu trygonometrycznego, co jest eleganckim i rzadko spotykanym rozwiązaniem technicznym. Grawerunek kwadranty podkreślony jest przez wypełnienie czerwonym pigmentem oraz dekoracyjne punce w narożnikach i w co 30-stopniowe interwały podziałki kątowej.
Brak oryginalnej nitki z obciążnikiem i przesuwnym nodusem - wskaźnikiem.

Opis podobnego kwadrantu pochodzącego z Maroka znajduje się w książce Francis Maddison i Emilie Savage-Smith Science, Tools and Magic: Part One z roku 1997. Na podstawie analogicznych przykładów, należy przypuszczać że kwadrant ów powstał na przełomie XVIII/ XIX wieku.

Materiał, technika:
mosiądz grawerowany

Literatura:
King, David A., Astrolabes, quadrants, and calculating devices, Encyclopaedia of Islam, Three. Edited by: Gudrun Krämer, Denis Matringe, John Nawas, Everett Rowson. Brill Online, 2013
2014 Timothy J. Mitchell, The Sine Quadrant in Theory and Practice, 2014: http://astrolabeproject.com/downloads/quadrants/SineQuadrantHandoutVersion1.pdf
M. Cowham, A Study of Altitude Dials: How to Construct Them: How to Use Them: Their Errors and Accuracies, British Sundial Society , 2008
Francis Maddison, Emilie Savage-Smith, Science, Tools and Magic: Part One, London 1997, p. 265, no. 155

Zobacz również: