Multimedialna BAZA DANYCH

Kolekcje Uniwersyteckie > Zegary słoneczne > Kwadrant godzinowy

Zegary słoneczne

Kwadrant godzinowy

Anglia, przed 1752 r.

Zegar wykonany z drewna, w formie zwieszanej tabliczki o kształcie zbliżonym do prostokąta, o wymiarach 5,4 x 9,7 cm i grubości ok. 5 mm, zaopatrzonej w dwa, wystające z tarczy przezierniki (tworzące alidadę).
Na tabliczce, po stronie prawej - skala kalendarzowa z podziałem miesięcy na interwały 10-dniowe, z oznaczeniem momentów wejścia Słońca w dany znak zodiaku (symbol gwiazdki spleciony z odpowiednim znakiem zodiaku). Daty równonocy i przesileń opisane według kalendarza juliańskiego. Po stronie lewej - krzywe godzinne dla pełnych godzin, opisane cyframi rzymskimi. W poprzek krzywych godzinnych słabo widoczne łuki odpowiadające 10-dniowym interwałom skali kalendarzowej po stronie prawej. Łuk odpowiadający dacie równonocy zaznaczony dodatkowo kropkowaniem.
Z tarczy zwieszony sznurek z ołowianym obciążnikiem, w otworze zamocowania sznurka drewniany kołeczek blokujący.
Na rewersie zegara sygnatura: HUNTINGTON, odnosząca się bądź do autora, bądź do właściciela zegara.

Prezentowany zegar należy do przenośnych zegarów słonecznych wzorowanych na kwadrantach godzinnych. Analiza geometrii zegara wskazuje projektowaną szerokość geograficzną – ok. 51°N.
Aby określić czas, należało ustawić zegar w kierunku Słońca, tak aby promienie przechodziły przez oba otwory przeziernika, a następnie przyblokować palcem zwisający przed tarczą sznurek (napięty ciężarkiem). Aby odczytać pomiar czasu ze skali godzinnej, należało podążać odpowiednim łukiem przeniesionym ze skali kalendarzowej do miejsca skrzyżowania ze sznurkiem.
Podobny przykład włoskiego zegara z 1794 roku, wykonanego z kości znajduje się w zbiorach Muzeum Historii Nauki w Oksfordzie (nr inw. 55460).

Materiał, technika:
drewno, punca

Literatura:
M. Cowham, A Study of Altitude Dials: How to Construct Them: How to Use Them: Their Errors and Accuracies, British Sundial Society , 2008

Zobacz również: