Zegary słoneczne

Zegar dyptykowy typu norymberskiego

Paul Philip Beringer, Norymberga, ok. 1780 r.

Zegar dyptykowy typu norymberskiego, o formie prostokątnego pudełka z klapą, o wymiarach 9,0 x 5,6 x 1,7 cm, wykonany z miękkiego drewna.
Na wewnętrznej, dolnej stronie kolorowana wklejka miedziorytnicza - zegar poziomy z czterema podziałkami czasowymi dla 40°, 45°, 50° i 55°. W części centralnej podziałek kompas z 8-kierunkową różą wiatrów, oznaczeniem kierunku deklinacji magnetycznej oraz sygnaturą: P. B. U podstawy kompasu zamontowany wtórny gnomon nitkowy, w narożnikach papierowej wklejki wielobarwna dekoracja.
Na wewnętrznej, górnej stronie zegar pionowy, skalibrowany dla szerokości geograficznej 50° oraz otwory do przeprowadzenia nitkowego gnomonu dla szerokości geograficznych od 38° do 55°.
Na zewnętrznej górnej stronie zegara przetarta wklejka miedziorytnicza, z nazwami europejskich miast wraz z podanymi ich szerokościami geograficznymi. Na zegarze zamocowane dwa haczyki umożliwiające blokadę tabliczek zegara pod kątem prostym oraz jego zamkniecie.

Prezentowany norymberski zegar dyptykowy jest dziełem Paula Philipa Beringera, przedstawiciela znanej bawarskiej rodziny wytwórców zegarów słonecznych, którzy działali od ok. 1750 do 1850 roku. Zegary autorstwa Beringerów, głównie Davida (brata Paula), zdobią kolekcje wielu muzeów m. in. Królewskiego Muzeum Morskiego w Greenwich, Muzeum Historii Nauki w Oxfordzie oraz Muzeum Przypkowskich w Jędrzejowie.

Materiał, technika:
drewno, odbitka miedziorytnicza na papierze

Literatura:
Liebau Frank, Die Kompassmacher aus Nürnberg und Fürth Präzision aus Tradition, 2016
P. Gouk, The Ivory Sundials of Nuremberg, 1500-1700, Whipple Museum of the History of Science; 1st Edition, 1988
R. Zaczkowski (red.), Katalog zegarów słonecznych, Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie, Jędrzejów, 2013