Zegary słoneczne

Zegar dyptykowy typu norymberskiego

Bawaria, ok. 1800 r.

Zegar dyptykowy typu norymberskiego, o formie prostokątnego pudełka z klapą, o wymiarach 4,7 x 8,1 x 1,4 cm, wykonany z miękkiego drewna.
Na wewnętrznej, spodniej stronie wklejka z kolorowanego miedziorytu z zegarem poziomym z trzema podziałkami czasowymi: wewnętrzna nieopisana, prawdopodobnie dla 45°, 50°, 55°. Wewnętrzna podziałka czasowa opisana cyframi rzymski, pozostałe – arabskimi. Interwały półgodzinne skal skrajnych - opisane punktami.
W części centralnej tarczy, przesunięty nieco względem tarczy, kompas z 8-kierunkową różą wiatrów oraz oznaczeniem kierunku deklinacji magnetycznej. Kierunki kardynalne opisane pełnymi nazwami, kierunki pośrednie akronimami, w języku angielskim. Igła kompasowa stalowa, ze strzałką, wybarwiona na niebiesko z mosiężną, okrągłą głowicą.
U podstawy kompasu zamontowany oryginalny gnomon nitkowy. W dolnej części tarczy bolec gwarantujący prawidłowe zamknięcie zegara.
Na wewnętrznej, górnej stronie zegar pionowy również na barwnej odbitce miedziorytniczej oraz otwory służące do zamocowania nitkowego gnomonu dla szerokości geograficznych od 34° do 56°. Poniżej skali sygnatura: Stockert à Bavaria.
Zegar pionowy skalibrowany dla szerokości geograficznej 50°, z podziałką 15-minutową.
Na zewnętrznej zegara stronie papierowa naklejka z nazwami europejskich miast wraz z podanymi ich szerokościami geograficznymi. Zegar zaopatrzony w dwa haczyki: pierwszy umożliwiający zablokowanie tabliczek zegara pod kątem prostym oraz drugi służący do zamknięcia zegara.

Pokazywany zegar Christiana Stockerta prezentuje wzór zegara typowy dla warsztatów południowoniemieckich Beringerów, Kleiningera lub Stockerta, ale pochodzi ze schyłkowego okresu ich produkcji w Norymberdze.
Zegary tego typu licznie zdobią zbiory muzealne na całym świecie. Ich przykłady znajdują się m.in. w: Muzeum Przypkowskich w Jędrzejowie, Musem History of Science w Oxfordzie oraz w kolekcji Piero Portaluppi w Museo Poldi Pezzoli w Mediolanie.

Materiał, technika:
drewno, odbitka miedziorytnicza na papierze

Literatura:
P. Gouk, The Ivory Sundials of Nuremberg, 1500-1700, Whipple Museum of the History of Science; 1st Edition, 1988
R. Zaczkowski (red.), Katalog zegarów słonecznych, Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie, Jędrzejów, 2013