Zegary słoneczne

Zegar pierścieniowy wysokościowy

Austria albo Szwajcaria, ok. 1700 r.

Zegar azymutalno-wysokościowy w formie pierścienia o średnicy ok. 40 mm i szerokości 9,5 mm z zamocowanym doń uchwytem pod sznurek lub łańcuszek. W uchwycie zawieszony pochodzący z epoki medalikiem św. Benedykta.
W środku szerokości pierścienia zegara przesuwna obręcz z gnomonem otworkowym. Na stałej części pierścienia umieszczona skala kalendarzowa opisana pierwszymi literami nazw miesięcy. Po drugiej stronie uchwytu wybita puncą z oznaczeniem szerokości geograficznej: GR 47.
W wewnętrzną część pierścienia wmontowana profilowana listwa; na niej oraz na wewnętrznej stronie pierścienia - skala godzinna. Godziny opisane (wybite puncą) cyframi arabskimi; interwały półgodzinne i kwadransy opisane kropką. Na pionowym odcinku listwy z podziałką czasową wybita prawdopodobnie sygnatura autora: M-S.

Prezentowany typ zegara pierścieniowego z suwakiem był niezwykle popularny na przełomie XVII/ XVIII wieku, co znalazło odbicie w terminie: pierścień chłopski (niem. Bauernring, ang. farmer’s ring), jakim określa się go w literaturze przedmiotu.
Zegary pierścieniowe azymutalne występują w typach: bez suwaka i z suwakiem i są one zegarami wykonanymi dla konkretnej szerokości geograficznej. Omawiany zegar, choć fizycznie różniący się - co do zasady działania - jest zegarem analogicznym do zegara pionowego wysokościowego wiedeńskiej firmy Stefan von Götz & Söhne, który jest prezentowany obok w gablocie.
Zegary tego typu znajdują się w zbiorach: Muzeum Nauki w Oxfordzie (nr inw. 38292) oraz Narodowego Muzeum Morskiego w Greenwich (nr inw. AST0272, AST0305, AST0275).

Materiał, technika:
mosiądz, grawerunek i punca

Literatura:
R. Zaczkowski (red.), Katalog zegarów słonecznych, Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie, Jędrzejów, 2013
http://www.benedyktyni.pl/medalik.htm (dostęp 21.08.2016)
korespondencja z Jakubem Sawickim z Instytutu Archeologii UWr.