Zegary słoneczne

Zegar poziomy z kompasem, przenośny

warsztat południowoniemiecki, ok. 1800 r.

Zegar wraz z kompasem umieszczony w puszce zamykanej wiekiem, wykonanej z toczonego drewna, o średnicy ok. 6,7 cm i wysokości 3,2 m. Mosiężna tarcza zegara w formie pierścienia osadzonego po obwodzie drewnianej puszki kompasowej. Podziałka czasowa oznaczona z dokładnością do 15 minut, pełne godziny opisane cyframi rzymskimi w formacie: IIII-XII-VIII, wybite puncą. Po stronie północnej punca w formie kwiatu lilii (być może sygnatura autora).
W środkowej części tarczy składany mosiężny gnomon o kącie ok 50 stopni, pośrednio zamocowany do obwodowej tarczy.
Dolną część puszki wypełnia kompas, zamknięty szkiełkiem, z 32-kierunkową różą wiatrów w formie barwionej odbitki miedziorytniczej, z wszystkimi kierunkami opisanym w języku niemieckim. Kierunek północny podkreślono znacznikiem w formie lilii, kierunek północy magnetycznej opisano dodatkową strzałką.
Igła kompasowa oryginalna, ze strzałką, wybarwiona na niebiesko z pozłacaną głowicą.
Na spodniej stronie fragmentu oryginalnego wieka wypisany nr warsztatowy „33”. Pierwotne, niekompletne wieko, odtworzone w 2015 roku.

Zegar prawdopodobnie wykonany w jednym z warsztatów norymberskich, na co wskazuje charakter miedziorytniczej odbitki dna kompasowego. Podobne zegary, zamykane w drewnianych, mosiężnych bądź kościanych oprawach, były często stosowane w Europie na przestrzeni kilku stuleci, do 2 polowy XIX wieku.

Materiał, technika:
drewno, mosiądz, papier

Literatura:
R. Zaczkowski (red.), Katalog zegarów słonecznych, Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie, Jędrzejów, 2013