Zegary słoneczne

Zegar poziomy typu Butterfielda

Nicolas-Jacques Baradelle, Paryż, ok. 1750 r.

Zegar w kształcie ośmiobocznej tarczy mosiężnej o wymiarach: 7,3 x 6,5 cm, z wygrawerowanymi
czterema podziałkami czasowymi dla szerokości 40°, 45°, 49°(Paryż), 50°N, dokładność podziałki czasowej 15 i 30 minut.
W centralnej części tarczy osadzony składany gnomon ze wskaźnikiem szerokości geograficznej w zakresie 40-65°, w formie ptaszka. U podstawy gnomonu floralna dekoracja zawarta w kole, powyżej której umieszczono sygnaturę: Baradelle A Paris.
W tarczy osadzona srebrna puszka z kompasem z 8-kierunkową różą wiatrów i oznaczeniem deklinacji magnetycznej.
Strona odwrotna zegara oraz spód puszki kompasowej opisane nazwami 24 europejskich miast wraz z podanymi ich szerokościami geograficznymi,

Zegary tego typu zostały spopularyzowane przez Michaela Butterfielda (1635-1724), angielskiego twórcę instrumentów naukowych, który przybył do Francji prawdopodobnie w roku 1663 i założył w Paryżu warsztat, którego istnienie udokumentowane jest w 1677 roku. Najstarsze znane zegary typu Butterfielda, autorstwa Rocha Blondeau’a oraz Timothée’a Colleta pochodzą z siódmej dekady XVII wieku i ich koncepcję należy wiązać z tymi twórcami.
Na przełomie stuleci kieszonkowe zegary słoneczne typu Butterfielda stały się niezwykle modne, a jego warsztat dominował w ich produkcji i sprzedaży. W użyciu było też wiele pośledniej jakości podróbek zegarów wymienionych mistrzów – szczególnie Biona i Butterfielda.
Prezentowany zegar został wykonany przez Nicolasa-Jacquesa Baradellea (ur. 1701), jednego z przedstawicieli paryskiej rodziny Baradelle, znanych twórców instrumentów naukowych.

Materiał, technika:
mosiądz grawerowany

Literatura:
H. Higton, Sundials – An Illustrated History of Portable Dials, Philip Wilson Publishers Ltd, United Kingdom, 2003
H. Higton, Sundials at Greenwich: A Catalogue of the Sundials, Nocturnals, and Horary Quadrants in the National Maritime Museum, Oxford University Press, 2002