Zegary słoneczne

Zegar równikowy, przenośny, typu augsburskiego

Nicolas Bion albo Jean-Baptiste-Nicolas Bion, Paryż, ok. 1700 r.

Precyzyjny podróżny zegar równikowy, przeznaczony dla szerokości geograficznych północnych w zakresie 0°-90°.
Mosiężna konstrukcja zegara złożona z ośmiobocznej tarczy, o wymiarach 7,2 x 7,9 cm i osadzonej w niej puszki kompasowej.
Na wierzchniej i spodniej stronie tarczy zegara umieszczone nazwy 24 miast/regionów świata, wraz z ich szerokościami geograficznymi, m.in. Warszawy i Gdańska - Varsovie 52, Dantzic 54 oraz La Martinique 20, StDomingue 18, Siam 14, Pequin 40, Quebec 47, Lima 12, Constantinople 41.
Do tarczy zamocowane na zawiasie ramię, z grawerowanymi: od strony wewnętrznej podziałką szerokości geograficznej w zakresie 0°-90°, z dokładnością do jednego stopnia; od strony zewnętrznej sygnaturą autora: N. BION A PARIS.
Ponadto do tarczy zamocowany na zawiasie pierścień z podziałką czasową, godziny opisane cyframi rzymskimi, dokładność podziałki 7,5 minuty. Na pierścieniu godzinnym zamontowana obrotowa poprzeczka z gnomonem, wygięta w części środkowej w łuk. Łukowe wygięcie umożliwia padanie cienia gnomonu na łuk godzinny, niezaburzonego utrzymującą go poprzeczką, w pełnym zakresie wartości deklinacji słonecznej.
Kompas zegara posiada podziałkę kątową, podzieloną na kwadranty 0°-90°-0°-90°-0°, z dokładnością 2°. Oryginalna igła kompasowa w formie typowej dla przenośnych paryskich zegarów: wybarwiona na niebisko, z mosiężną głowicą w formie korony, wskaźnik deklinacji magnetycznej.
Zegar zamykany w oryginalnym skórzanym futerale, od wewnątrz wyściełanym aksamitem.

Podróżny zegar równikowy, wzorowany na zegarach augsburskich jest autorstwa mistrza Nicolasa Biona (1652-1733), wybitnego francuskiego twórcy instrumentów naukowych. Pracując dla króla Ludwika XIV Bion uzyskał tytuł głównego inżyniera w zakresie instrumentów matematycznych.
Z Paryża, gdzie pracował, dostarczał globusy, instrumenty matematyczne, zegary słoneczne, urządzenia mechaniczne – wszystkie o bardzo wysokiej jakości wykonania.
Zachowane do dziś instrumenty obejmują: zegary słoneczne typu Butterfielda, cyrkle, cyrkle artyleryjskie, cyrkle proporcjonalne, teodolity, grafometry i poziomice.

Materiał, technika:
zegar: mosiądz grawerowany, futerał: drewno w oprawie skórzanej, wyściełane aksamitem

Literatura:
H. Higton, Sundials at Greenwich: A Catalogue of the Sundials, Nocturnals, and Horary Quadrants in the National Maritime Museum, Oxford University Press, 2002