Zegary słoneczne

Zegar równikowy, mechaniczny

Jean Gabriel Augustin Chevallier, Paryż, ok. 1800 r.

Zegar mechaniczny równikowy, wykonany dla pojedynczej szerokości geograficznej.
Podstawa zegara (prawdopodobnie wtórna) o formie prostokąta z wyoblonymi narożnikami, o wymiarach 18 x 30,5 x 2,2 cm wykonana z drewna malowanego na czarno drewna.
Na podstawie zamocowane trzy niezależne elementy zegara: tarcza, libella i kompas.
Tarcza zegara, wykonana z pozłacanego mosiądzu, okrągła, o średnicy około 17 cm, przytwierdzona do podstawy za pomocą nóżki z okrągłą głowicą. Oś tarczy nachylona pod kątem ok. 49 stopni, odpowiadającemu szerokości geograficznej Paryża.
Na tarczy od strony zewnętrznej podziałka minutowa, podana z dokładnością do 1 minuty oraz opisana cyframi arabskimi co 5 minut; po stronie wewnętrznej skala godzinna opisana cyframi rzymskimi w zakresie: IIII-XII-VIII oraz sygnatura autora: LINGR CHEVALLIER OPTICIEN DU ROI.
Na osi tarczy zamocowany obrotowy przeziernik (alidada) – wskazówka godzinna oraz wskazówka minutowa; w tarczy zaś wbudowana przekładnia.
Na podstawie zamocowana libella; na ozdobnym, mosiężnym okuciu sygnatura: Peaux a Paris (być może wytwórcy drewnianej podstawy).
Kompas zamocowany do podstawy dwoma śrubami; pozbawiony szkła i igły z posrebrzanym dnem misy kompasowej. Dno misy opisanej literami kierunków głównych: N, S, O, W. Na obwodzie kompasu ślad po otworze blokady igły kompasowej.
Po obwodzie drewnianej podstawy zamocowane mosiężne śruby, prawdopodobnie o funkcji dekoracyjnej.

Nietypowy zegar mechaniczny równikowy był prawdopodobnie wykorzystywany jako parapetowy, co sugeruje „sztywne” nachylenie tarczy, odpowiednie dla jednej szerokości geograficznej. Zegar potencjalnie jest uniwersalny.
Twórcą zegara jest znany francuski wytwórca, Jeana Gabriela Augustina Chevallier, działający w Paryżu od 1796 roku. Za swoje instrumenty naukowe: mikroskopy, teleskopy i inne otrzymywał liczne wyróżnienia w czasach republiki, napoleońskich, jak również po powrocie monarchii, w tym legię honorową i tytuł rycerski.

Materiał, technika:
mosiądz pozłacany, grawerowany, drewno, szkło

Literatura:
http://www.microscopist.net/ChevallierJGA.html (dostęp: 20.06.2018)