Zegary słoneczne

Zegar poziomy, ogrodowy

prawdopodobnie Londyn, 1 połowa XVII wieku

Zegar w formie mosiężnej, kwadratowej tarczy, o wymiarach 20,5 x 20,5 cm (nominalne 8 x 8 cala) i zmiennej grubości wynoszącej ok. 2,5 mm.
Projektowana szerokość geograficzna ok. 51°N. Podziałka czasowa w formie okrągłego pełnego pierścienia wpisanego w tarczę. Pełne godziny opisane cyframi rzymskimi w zakresie: IIII-XII-VIII, odczytywane od wewnątrz tarczy.
Dokładność podziałki czasowej – 15 minut, interwały półgodzinne oznaczone symbolem gwiazdy. Wzdłuż linii godziny XII, luka odpowiadającą szerokości gnomonu.
W środku tarczy, wokół początku gnomonu, wrysowany okrąg z dekoracją w formie uproszczonych symboli Słońca. Główne kierunki geograficzne opisane wielkimi literami, z dekoracyjnymi szeryfami.
Ażurowy gnomon, ze wspornikiem w formie floralnej esownicy, charakterystyczny dla londyńskich zegarów pierwszej połowy XVII wieku. Gnomon zamocowany do tarczy za pomocą trzech bolców, wpuszczonych w tarczę.
W kwadrantach tarczy pozostałych po wpisaniu okręgu, cztery otwory montażowe.
Od spodu widoczne ślady ręcznej obróbki.

Forma prezentowanego zegara jest charakterystyczna dla zegarów słonecznych wytwarzanych w pierwszej połowie XVII wieku w Londynie. Innowacyjną cechą zastosowaną w zegarze, wprowadzoną najwcześniej w Londynie, jest zastosowanie luki w podziałce czasowej wzdłuż linii godziny XII, odpowiadającej szerokości gnomonu. Pozostałe cechy formalne zegara: rozwidlenie cyfry V, krój liternictwa – z ozdobnikami typowymi dla pisma elżbietańskiego, znaczniki skali czasowej oraz wzór gnomonu - mają formy odwołujące się do wcześniejszej tradycji, jeszcze z początku wieku.
Instrument wykazuje podobieństwa do zachowanych egzemplarzy zegarów londyńskiego mistrza Isaaca Symmesa (1580-1622).

Materiał, technika:
mosiądz grawerowany

Literatura:
M. Lowne, J. Davis, Lines of Declination and Two Seventeenth Century Dials, BSS Bulletin Volume 19(III), September 2007
B. Loomes, A four-hundred-year-old sundial, Horological Journal, 145(4), pp 126-127 (April 2003)