Multimedialna BAZA DANYCH

Kolekcje Uniwersyteckie > Zegary słoneczne > Medal z zegarem słonecznym

Zegary słoneczne

Medal z zegarem słonecznym

Johannes Buchheim, Wrocław, 1673 r.

Medal został wydany ok. 1673 r. przez Senat Wrocławia, jako nagroda za osiągnięcia naukowe. Zaprojektował go znany śląski medalier Johannes Buchheim (1623-1683), autor ponad trzydziestu medali, głównie nagrodowych i portretowych.
Awers medalu przedstawia panoramę Wrocławia od strony południowej z murami obronnymi; ponad miastem w promienistym obłoku imię Jahwe – zapisane w języku hebrajskim; w dolnej połowie herb miasta z inicjałami autora: IB i wklęsło wybitą datą 1673. W otoku napis: DECORABAT.ITA PUBLIC:SCHOLARUM ACTUS SENAT.VRA.TISL:
Rewers przedstawia scenę, w której stojący w perspektywie alei ogrodowej młodzieniec reguluje swój ręczny zegarek mechaniczny podług wskazań monumentalnego, horyzontalnego zegara słonecznego. Powyżej, na wstędze umieszczono popularną w XVII w. gnomoniczną inskrypcję: NULLA HORA SINE LINEA, którą można swobodnie przetłumaczyć: nie ma godziny bez linii. Motto to, odwołujące się bezpośrednio do gnomoniki i geometrii, dotyczy również wszelkiego wysiłku pracy twórczej. W dolnej części sceny, poniżej podestu zegara widoczny inicjał medaliera: I B.

Przedstawienie na rewersie być może odwołuje się do rzeczywiście istniejącego ówcześnie wrocławskiego zegara. Podobne zegary wznoszono podówczas w prywatnych ogrodach i miejscach publicznych. Znaczna wielkość takiego plenerowego instrumentu mogła pomóc w łatwiejszym wykreśleniu podziałki czasowej zegara. Aczkolwiek należy pamiętać, że samo zwiększanie skali zegara nie zwiększa precyzji z jaką cień wskazuje czas. Wraz ze wzrostem wielkości zegara zwiększa się rozmycie krawędzi cienia rzucanego przez gnomon.

Materiał i technika:
srebro, średnica 41 mm, waga 21,8 g
medal wybity w srebrze

Literatura:
A.Więcek, Jan Buchheim – medalier śląski XVII wieku, Wiadomości Numizmatyczne, 1962 z.2, s. 77-85

Zobacz również: